Muziek & Cultuur
Onder de noemer BACH in de STAD slaan Barokorgel Sint-Norbertuskerk Antwerpen, The Antwerp Baroque Orchestra en de kerkbesturen van Sint-Carolus Borromeus en Sint-Norbertus de handen in elkaar en organiseren Bachcantates, Abendmusiken en een Bachfestival.
Ontdek meer via BACHindeSTAD
De orgels
Bachcantatediensten
Gregoriaanse vieringen
Polyfone vieringen
Muziek speelt een belangrijke rol binnen religie doorheen de kerkgeschiedenis. In de Sint-Norbertuskerk brengen we de meerwaarde en rijkdom van de verschillende christelijke kerken samen; het meditatieve van het gregoriaans, de rijke ritus van de Katholieke Mis, het vieren door samenzang, de nadruk op het woord van de Reformatie, en de rijke klank van de polyfonie die het geloof expressief uit wil zingen. De Sint-Norbertuskerk is gezegend met twee eigen koren, en een aantal ensembles in residence waaronder The Antwerp Baroque Orchestra, Het Groot Akkoord, Ensemble Polyfoon, Flanders Boys Choir.
Tijdens de zondagse eredienst wordt veel aandacht besteedt aan samenzang met de aanwezigen. Een enthousiaste cantor leidt dit telkens in goede banen, hierbij ondersteund door de organist die de samenzang begeleidt en afwisselend improviseert.
De aanwezigheid van twee orgels in Sint-Norbertus schept de mogelijkheid tot het brengen van een repertoire over een zeer brede tijdspanne.
De Sint-Norbertuskerk is erkend als beschermd monument met als belangrijkste motivatie de architectuurhistorische, artistieke en sociaal-culturele waarde.
Informatie over beide orgels en de verschillende muzikale projecten in Sint-Norbertus hieronder
Bachcantatediensten
Uniek aan de Sint-Norbertuskerk zijn de Bachcantatediensten.
Johann Sebastian Bach heeft tijdens zijn functie als Thomascantor in Leipzig driehonderd cantaten geschreven bij de evangelielezingen van de zondag. Hiervan zijn er zowat tweehonderd van bewaard gebleven. De cantaten werden als een soort muzikale commentaar bij het zondagsevangelie uitgevoerd na de preek.
Hetzelfde gebeurt sinds 2011 op een vijftal zondagen per jaar tijdens de eucharistieviering van 11 uur in de Sint-Norbertuskerk.
Telkens wordt de cantate uitgevoerd die Bach schreef bij het evangelie van de desbetreffende zondag, net zoals het dus in Bachs tijd gebruikelijke was.
De uitvoering van de Bachcantate wordt voorafgegaan door een preek van dominee Dick Wursten, of een andere predikant. Vanuit het evangelie wordt duiding gegeven bij de tekst en muziek van de cantate.
De cantate wordt uitgevoerd door de musici van The Antwerp Baroque Orchestra, opgericht door organist-titularis Emmanuel Van Kerckhoven en vaste solisten voor de aria's.
De koorpartij wordt verzorgd door het Het Groot Akkoord, dat wordt voorbereid door dirigente Els Spanhove.
De algemene muzikale leiding is in handen van Emmanuel Van Kerckhoven, organist-titularis van Sint-Norbertus.
Data:
raadpleeg de website van BACH in de STAD
https://bachindestad.be/bachcantates/
Johann Sebastian Bach heeft tijdens zijn functie als Thomascantor in Leipzig driehonderd cantaten geschreven bij de evangelielezingen van de zondag. Hiervan zijn er zowat tweehonderd van bewaard gebleven. De cantaten werden als een soort muzikale commentaar bij het zondagsevangelie uitgevoerd na de preek.
Hetzelfde gebeurt sinds 2011 op een vijftal zondagen per jaar tijdens de eucharistieviering van 11 uur in de Sint-Norbertuskerk.
Telkens wordt de cantate uitgevoerd die Bach schreef bij het evangelie van de desbetreffende zondag, net zoals het dus in Bachs tijd gebruikelijke was.
De uitvoering van de Bachcantate wordt voorafgegaan door een preek van dominee Dick Wursten, of een andere predikant. Vanuit het evangelie wordt duiding gegeven bij de tekst en muziek van de cantate.
De cantate wordt uitgevoerd door de musici van The Antwerp Baroque Orchestra, opgericht door organist-titularis Emmanuel Van Kerckhoven en vaste solisten voor de aria's.
De koorpartij wordt verzorgd door het Het Groot Akkoord, dat wordt voorbereid door dirigente Els Spanhove.
De algemene muzikale leiding is in handen van Emmanuel Van Kerckhoven, organist-titularis van Sint-Norbertus.
Data:
raadpleeg de website van BACH in de STAD
https://bachindestad.be/bachcantates/
Gregoriaanse vieringen
Een drietal keer per jaar organiseren we in Sint-Norbertus gregoriaans gezongen vieringen, waarvoor telkens een gregoriaanse Schola wordt uitgenodigd.
Het Gregoriaans is bij wijze van spreken de moeder van de Europese kerkmuziek. Na het Tweede Vaticaans concilie, waar de nadruk is komen te liggen op de volkstaal, kwam het Gregoriaans wat in de verdrukking. De teloorgang zou echter een groot verlies zijn voor de eredienst en voor de kerkmuzikale cultuur.
Het gregoriaans, liefst gezongen zonder instrumentale begeleiding, is meditatief en schept een zeer serene, ingetogen sfeer die het bidden vergemakkelijkt. Het laat op unieke wijze woord en klank ineenvloeien.
Het Gregoriaans is bij wijze van spreken de moeder van de Europese kerkmuziek. Na het Tweede Vaticaans concilie, waar de nadruk is komen te liggen op de volkstaal, kwam het Gregoriaans wat in de verdrukking. De teloorgang zou echter een groot verlies zijn voor de eredienst en voor de kerkmuzikale cultuur.
Het gregoriaans, liefst gezongen zonder instrumentale begeleiding, is meditatief en schept een zeer serene, ingetogen sfeer die het bidden vergemakkelijkt. Het laat op unieke wijze woord en klank ineenvloeien.
Polyfone vieringen
De cyclus polyfone diensten wordt ook drie maal per jaar ingericht. De vieringen worden opgeluisterd door Ensemble Polyfoon onder leiding van Lieven Deroo.
Bij polyfone muziek zijn er meerdere, gelijkwaardige muzieklijnen.
Steeds krijgt een andere stem even de aandacht. Hierdoor heeft polyfone muziek een rijke klank: het is een levendige wirwar van verschillende melodieën.
De verschillende 'stemmen' zijn echter niet volstrekt onafhankelijk, vaak delen ze melodische wendingen, of imiteren ze elkaar beurtelings. Ook houden ze zich meestal aan de regels van het contrapunt.
Bij polyfone muziek zijn er meerdere, gelijkwaardige muzieklijnen.
Steeds krijgt een andere stem even de aandacht. Hierdoor heeft polyfone muziek een rijke klank: het is een levendige wirwar van verschillende melodieën.
De verschillende 'stemmen' zijn echter niet volstrekt onafhankelijk, vaak delen ze melodische wendingen, of imiteren ze elkaar beurtelings. Ook houden ze zich meestal aan de regels van het contrapunt.
Loret-Stevens orgel - 1847
Het van oorsprong volledig mechanisch orgel dat zich op het hoogzaal bevindt is het werk van de vermaarde Belgische orgelmaker François-Bernard Loret. Het is afkomstig uit de voormalige 17de-eeuwse Sint-Willibrorduskerk te Antwerpen en werd rond 1908 verkocht aan de Sint-Norbertuskerk.
Het instrument is in 1924 door orgelbouwer Jos Stevens uit Duffel uitgebreid. Het oorspronkelijke pijpwerk van Loret werd behouden en volledig geïntegreerd met nieuwer pijpwerk, zonder de eenheid en het karakter van het orgel te schaden. Het resultaat is een orgel met twee klavieren en zelfstandig pedaal.
In 2001 kreeg het orgel het uitzicht zoals we het nu kennen, met een kwartiereiken orgelkast, volledig in de stijl van de bouwperiode van het orgel en van het kerkgebouw.
Het Loret-orgel behoort tot de weinige orgels in Vlaanderen die van deze bekende orgelmaker bewaard zijn gebleven.
Het instrument is in 1924 door orgelbouwer Jos Stevens uit Duffel uitgebreid. Het oorspronkelijke pijpwerk van Loret werd behouden en volledig geïntegreerd met nieuwer pijpwerk, zonder de eenheid en het karakter van het orgel te schaden. Het resultaat is een orgel met twee klavieren en zelfstandig pedaal.
In 2001 kreeg het orgel het uitzicht zoals we het nu kennen, met een kwartiereiken orgelkast, volledig in de stijl van de bouwperiode van het orgel en van het kerkgebouw.
Het Loret-orgel behoort tot de weinige orgels in Vlaanderen die van deze bekende orgelmaker bewaard zijn gebleven.
Dispositie
Grand Orgue
Bourdon 16' – 1848
Montre 8' - 1848, C-H 1924
Salicional 8' - 1848, C-H 1924
Bourdon 8' – 1848
Prestant 4' – 1848
Fourniture 3 rangs - 1848/1924
Trompette 8'
Récit Expressif
Flûte Harmonique 8' – 1848
Quintaton 8'
Viola di Gamba 8'
Voix Céleste 8'
Mélophone 4' – 1848
Quinte 3' – 1848
Flageolet 2' – 1848
Trompette Harmonique 8' - laat 19e-eeuws
Basson-Hautbois 8'
Pédale
Soubasse 16'
Octave Basse 8' - ca. 1800
Basse 8'
Flûte 4' - ca. 1800
Bombarde 16' - 1848/1924
Trompette 8' - 1848
Couplers
Copula Récit au Grand Orgue
Tirasse Grand Orgue
Tirasse Récit
Accessories
Trémolo
Tutti
Reil-Kramer orgel (1985-2018)
Het barokorgel dat beneden in de kruisbeuk staat, is afkomstig uit de Gereformeerde Deltakerk in Hoogvliet, die in 2018 gesloten werd.
Het instrument werd in 1985 gebouwd door Louis J. Kramer, de dispositie is ontworpen door Aart Bergwerff.
Het orgel heeft drie manualen, hoofdwerk, bovenwerk, koppelklavier, en een zelfstandig pedaal.
Het orgel is door de orgelmakerij Reil uit Heerde (NL) overgeplaatst en gereviseerd. De windvoorziening is aangepast en de intonatie volledig herzien.
Tevens plaatste Reil een transponeerinrichting zodat het orgel een halve toon lager kan worden gezet.
Het front is aangepast aan de nieuwe ruimte.
De orgelkas is geschilderd in mahonierood met accenten in bladgoud door de firma De Jongh uit Waardenburg.
Het orgel is gebouwd in de stijl van de eerste helft van de 18e eeuw, maar met moderne technieken.
Het instrument werd in 1985 gebouwd door Louis J. Kramer, de dispositie is ontworpen door Aart Bergwerff.
Het orgel heeft drie manualen, hoofdwerk, bovenwerk, koppelklavier, en een zelfstandig pedaal.
Het orgel is door de orgelmakerij Reil uit Heerde (NL) overgeplaatst en gereviseerd. De windvoorziening is aangepast en de intonatie volledig herzien.
Tevens plaatste Reil een transponeerinrichting zodat het orgel een halve toon lager kan worden gezet.
Het front is aangepast aan de nieuwe ruimte.
De orgelkas is geschilderd in mahonierood met accenten in bladgoud door de firma De Jongh uit Waardenburg.
Het orgel is gebouwd in de stijl van de eerste helft van de 18e eeuw, maar met moderne technieken.
Dispositie
Hoofdwerk
Quintadena 16'
Praestant 8'
Holpijp 8'
Octaaf 4'
Gemshoon 4'
Octaaf 2'
Quint 2/3'
Cornet 4 sterk
Mixtuur 4-5 sterk
Trompet 8'
Pedaal
Subbas 16'
Praestant 8'
Octaaf 4'
Fagot 16'
Trompet 8'
Trompet 4' (gereserveerd)
Bovenwerk
Baarpijp 8'
Quintadena 8'
Praestant 4'
Roerfluit 4'
Nasard 2/3'
Nachthoorn 2'
Terts 1 3/5'
Sifflet 1'
Scherp 3-4 sterk
Dulciaan 8'
Vox Humana 8' (gereserveerd)
Speelhulpen
Koppelklavier Hoofdwerk-Bovenwerk
Koppel Pedaal-Hoofdwerl
Koppel Pedaal-Bovenwerk
Tremulant op Bovenwerk